Λένα Διβάνη:”Το ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΑΓΟΡΙ” διακωμωδεί τα στερεότυπα

Η Λένα Διβάνη είναι Ελληνίδα συγγραφέας και καθηγήτρια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου διδάσκει ελληνική και βαλκανική ιστορία εξωτερικής πολιτικής του 20ού αιώνα σε προπτυχιακό επίπεδο και μειονοτικά προβλήματα των Βαλκανίων σε μεταπτυχιακό.

Επιμέλεια συνέντευξης: Βασιλική Ευαγγέλου-Παπαθανασίου 

Η Λένα Διβάνη διαθέτει ένα ταλέντο αληθινά σπάνιο, καθώς στα γραπτά της τής αρέσει να χτίζει γερες σχέσεις μεταξύ παρελθόντος και παρόντος.

Τα έμφυλα στερεότυπα είναι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις με βάση τις οποίες αποδίδονται αυθαίρετα χαρακτηριστικά και ρόλοι στα δυο φύλα.Το βιβλίο σας τις καταρρίπτει τις αντιλήψεις αυτές;

Το ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΑΓΟΡΙ γράφτηκε με σκοπό να διακωμωδήσει ακριβώς τους στερεοτυπικούς ρόλους που επιβάλλει η κοινωνία στους άντρες και τις γυναίκες. Αναποδογυρίζοντας την κοινωνία όπως την ξέρουμε, βάζοντας τους άντρες στη θέση των γυναικών και τις γυναίκες στην θέση των αντρών, θα δούμε από απόσταση, άρα καθαρά ελπίζω τις παράλογες, σουρεαλιστικές συμπεριφορές που εκλαμβάνονται στην καθημερινότητά μας ως κανονικές, φυσιολογικές αλλά μόνο φυσιολογικές δεν είναι.

Λένα Διβάνη

Οι γενικεύσεις , στις οποίες εκτιθέμεθα από μωρα ηλικία, έχουν πολλές συνέπειες σε όλο το φάσμα της ζωής μας. Πως θα τις αντικρουσουμε;

Εδώ η οικογένεια πρώτα και το σχολείο μετά πρέπει να παίξουν έναν πραγματικά ενεργό ρόλο. Οφείλουμε να έχουμε τα μάτια μας δεκατέσσερα, να διδάξουμε με τις πράξεις μας στα κορίτσια τον αυτοσεβασμό και την ανεξαρτησία και στα αγόρια μας τον σεβασμό των άλλων και το φρένο στον εγωϊσμό και το νταηλίκι. Όχι λόγια όμως, χρειάζονται έργα. Αν λες στο γιο σου ότι οφείλει να μοιράζεται τις δουλειές του σπιτιού με τη σύντροφό του αλλά σε βλέπει να σιδερώνεις όλη μέρα τα πουκάμισα του πατέρα του, τζάμπα μιλάς. Αυτό που βλέπει καταγράφει ο άνθρωπος, όχι το κενό μπλα μπλα.

Η άρση των έμφυλων στερεοτύπων θα λειτουργήσει προς όφελος όλης της κοινωνίας, για την πρόοδο της οποίας θα πρέπει να είναι ενεργοποιημένο το σύνολο του πληθυσμού, γυναίκες και άνδρες;

Φυσικά. Στα σχολεία που με καλούν και πηγαίνω, φροντίζω να καταλάβουν τα αγόρια ότι δεν τους κάνει ούτε αυτούς καλό η πατριαρχία. Δεν είναι μόνο που δημιουργεί τριβές με τη σύντροφό τους και τις γυναίκες της ζωής τους εν γένει. Είναι και πολλά άλλα: Ποιος μπορεί να αντέξει το βάρος της υποχρέωσης να είναι αρχηγός, άφοβος, να καθαρίζει για όλους, να μην κλαίει όταν στεναχωριέται, και να νιώθει άχρηστος όταν μένει άνεργος και άφραγκος; Κανείς!

Λένα Διβάνη

Τι αποφάσεις παίρνει ένας άνθρωπος λόγω των στερεοτύπων και τη τροπή παίρνει το μέλλον του;

Σε άπειρες στρεβλώσεις οδηγούν οι στερεοτυπικές συμπεριφορές. Τι να πρωτοπω; Ένα κλασσικό σύμπτωμα είναι ότι βλέπουμε τις γυναίκες να διστάζουν να δοκιμαστούν σε θέσεις ευθύνης. Ένα κορίτσι που θέλει και μπορεί να γίνει διπλωμάτισσα καριέρας ή υψηλόβαθμο στέλεχος σε εταιρεία ή χειρουργός γιατρός δεν το κάνει εύκολα γιατί σκέφτεται πρώτα απ΄όλα ότι θα ξοδεύει πολύ χρόνο στην εργασία του και γι αυτό θα κριθεί ως ανεπαρκής από την οικογένειά του. Τα αγόρια πάλι ντρέπονται όταν καταπιάνονται με αυτό που θεωρείται γυναικεία δουλειά: να γίνουν νηπιαγωγοί, να αναλάβουν την ανατροφή των παιδιών τους, να κάνουν επάγγελμα τη χειροτεχνία κλπ Γνώρισα κάποτε έναν υφαντή που απέφευγε να λέει τι δουλειά κάνει στα πάρτι γιατί τον κοιτούσαν περίεργα…

Το βιβλίο σας ήταν το 2000 πολύ μπροστά για την εποχή του.Σημερα στη νέα του εκδοση ,από έναν μεγάλο εκδοτικό οίκο ,τι προσδοκίες έχετε από αυτό;

Δεν είναι πια προσδοκία, το βλέπω ότι αυτή ήταν πράγματι η σωστή εποχή για να γίνει κατανοητό το ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΑΓΟΡΙ. Το κίνημα me too, η συζήτηση για τις απανωτές γυναικοκτονίες και τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις έχουν φέρει στην επιφάνεια όλα τα ζητήματα που ταλαιπωρούσαν υπόγεια τις γυναίκες όλα αυτά τα χρόνια.

Ποιο είναι το μήνυμα σε γονείς και εκπαιδευτικούς;

Ετοιμάστε τα παιδιά για την κοινωνία του μέλλοντος, μην αδιαφορείτε, μην ακολουθείτε την πεπατημένη. Τα κορίτσια δεν θα είναι πια πρόθυμα να υποταχτούν σε απαρχαιωμένους κανόνες ζωής και τα αγόρια πρέπει να καταλάβουν ότι η νέα εποχή θέλει νέα μυαλά. Όλοι μαζί, ισότιμοι αλλά με τις ιδιαιτερότητες μας ο καθένας και η καθεμιά, θα βαδίσουμε στον 21ο αιώνα.

Τι μήνυμα θέλετε να πάρουν από εσάς τα παιδιά;

Θέλω να τους αφηγούμαι έναν κόσμο πιο δίκαιο, να τους πείσω ότι μπορούν να τον διεκδικήσουν και να τον κατοικήσουν.

Τι σας οδήγησε στη συγγραφή;

Κάθε δημιουργός πιστεύω ότι έχει ανοίξει από μικρός έναν δικό του πόλεμο με την πραγματικότητα. Τον βρίσκω κι εγώ λίγο και φτωχό και κυνικό και άδικο αυτόν τον κόσμο, πρέπει λοιπόν να τον πολεμήσω. Με υλικό τις λέξεις μου φτιάχνω άλλους κόσμους, κάτι σαν αόρατη αγκαλιά, και καλώ τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες να τον συγκατοικήσουμε. Ο καθείς και τα όπλα του, έλεγε ο Ελύτης.

Οπισθόφυλλο Λένα Διβάνη Εργαζόμενο αγορι

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς θα ήταν ο κόσμος ανάποδα; Πώς θα ζούσαμε αν αντί για την πατριαρχία μάς άλλαζε τα φώτα η μητριαρχία; Πώς θα ένιωθαν οι άντρες αν οι γυναίκες είχαν την εξουσία αφήνοντάς τους να παλεύουν με τα οικιακά, τα παιδιά και τα μπότοξ;

Σ’ έναν τέτοιο κόσμο, ο Χάρης, ένα όμορφο δεκαοχτάχρονο αγόρι από την Κρήτη, το σκάει νύχτα από το χωριό του γιατί δε θέλει να παντρευτεί την πλούσια σαραντάρα βουλευτίνα που του προξένευε η μάνα του. Το δικό του όνειρο είναι να γίνει ένα ανεξάρτητο, εργαζόμενο αγόρι στην Αθήνα. Θα μπορέσει να επιβιώσει όμως στη μεγαλούπολη όπου τα ωραία, νεαρά αρσενικά είναι απλώς αντικείμενα πόθου; Πώς θα αποκρούσει τις σεξουαλικές επιθέσεις της αδίστακτης διευθύντριάς του; Πώς θα ξεμπλέξει από τις επαγγελματικές ίντριγκες, τις προδοσίες και τα βρόμικα κόλπα του κόσμου των γυναικών;

Το “Εργαζόμενο αγόρι” είναι μια κωμωδία γεμάτη δράματα. Τι άλλο μπορεί να είναι, αφού επιχειρεί να ξεσκεπάσει όλα τα ξεπερασμένα αλλά αθάνατα στερεότυπα για τους ρόλους των φύλων, αυτά που φυλακίζουν άντρες και γυναίκες ακόμα και στον 21ο αιώνα;