Το πείραμα του Milgram και η δολοφονία του Αντώνη Καρυώτη
Με αφορμή το σοκαριστικό περιστατικό με τον Αντώνη Καρυώτη, που βρέθηκε στη θάλασσα από χέρια υπαλλήλων του πλοίου Bluehorizon και κατέληξε νεκρός, θα κάνουμε μία αναφορά στο πείραμα του Milgram. Το πείραμα του Milgram αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά και συζητημένα πειράματα στην ψυχολογία και την κοινωνική επιστήμη. Διεξήχθη το 1961 από τον κοινωνιολόγο Stanley Milgram και εξέτασε το πώς οι άνθρωποι αντιδρούν στην αυθεντία και τις εντολές, ιδίως όταν αυτές συγκρούονται με την προσωπική ηθική τους.
Το πείραμα:
Οι συμμετέχοντες στο πείραμα ήταν άνθρωποι από διάφορες κοινωνικές τάξεις και επαγγελματικά υπόβαθρα. Κάθε συμμετέχοντας παρουσιάζονταν ως “εκτελεστής” σε ένα πείραμα που είχε σκοπό να εξετάσει τη σχέση μεταξύ της τιμωρίας και της μάθησης. Καθοριστικό ρόλο έπαιζε ένας “επιστήμονας” που ήταν ο εξεταστής του πειράματος και δίνοντας εντολές προς τον εκτελεστή,τ ον καλούσε να δίνει ηλεκτροσόκ σε έναν ψεύτικο συμμετέχοντα, ο οποίος ούρλιαζε σε κάθε τάση που δεχόταν . Το ενδιαφέρον του πειράματος ήταν να δει κατά πόσον ο εκτελεστής θα ακολουθούσε τις εντολές του εξεταστή παρά την έντονη αντίδραση του “θύματος”.
Τα αποτελέσματα:
Τα αποτελέσματα του πειράματος ήταν σοκαριστικά. Περίπου 65% των εκτελεστών προχώρησαν στην χορήγηση της μέγιστης τάσης, πιέζοντας το κουμπί με ανησυχητική ευκολία. Αυτό το αποτέλεσμα αναδεικνύει την τάση του ανθρώπου να υπακούει στην αυθεντία, ακόμη και όταν αυτή συγκρούεται με την προσωπική του ηθική.
Η ηθική διάσταση:
Το πείραμα του Milgram προκάλεσε έντονες συζητήσεις για την ηθική του. Ορισμένοι κατηγόρησαν τον Milgram για τη χρήση ψυχολογικής κακοποίησης κατά των συμμετεχόντων, ενώ άλλοι υποστήριξαν ότι το πείραμα ανέδειξε σημαντικές αλήθειες για την ανθρώπινη φύση και την κοινωνία. Η συζήτηση αυτή συνεχίζεται και σήμερα, ενθαρρύνοντας μας να σκεφτόμαστε βαθύτερα τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούμε στις εντολές και την εξουσία.
Τα διδάγματα:
Το πείραμα του Milgram έχει σημαντικά διδάγματα για την κοινωνία μας. Πρέπει να είμαστε σε θέση να αναγνωρίζουμε την ανάγκη να αντιταχθούμε σε ότι συγκρούεται με την ηθική μας, ακόμη και όταν προέρχονται από αυθεντίες ή από την εξουσία. Επιπλέον, το πείραμα υπογραμμίζει τη σημασία της εκπαίδευσης και της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης, προκειμένου να αποφεύγουμε την ανεξέλεγκτη υποταγή.
Συνοψίζοντας, το πείραμα του Milgram αν και σοκαριστικό, μας ωθεί να αναρωτηθούμε για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε στην κοινωνία και πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την ηθική μας και την ικανότητά μας να αντιστεκόμαστε σε εντολές που παραβιάζουν τις προσωπικές μας αξίες. Ποτέ δεν είναι αργά να αλλάξεις πλεύση αν βαδίζεις σε μονοπάτια άλλων. Βρες το δικό σου μονοπάτι….
Ντέμη Ρούσσα
PositivePsychologist- Well Being & Mindfulness expert
NPD specialist
