Τα σπουδαία κάστρα της Κω

Στα σημαντικότερα αξιοθέατα της χώρας συγκαταλέγονται τα κάστρα, ως επί πλείστον μεσαιωνικής αλλά και βυζαντινής προέλευσης.

«Κάστρο», εκ του λατινικού “castrum”, καλείται η οχυρωμένη κατασκευή σε σημαίνουσα θέση, προς υπεράσπιση των εδαφών και η ανοικοδόμησή τους γνώρισε άνθιση κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους, τόσο στην Ευρώπη, όσο και τη Μέση Ανατολή.

Όσον αφορά τα κάστρα του νησιού της Κω, αυτά αριθμούν τα οκτώ, δύο εκ των οποίων συνιστούν τα πιο σπουδαία.

Το κάστρο της Νεραντζιάς

Το κάστρο της Νεραντζιάς δεσπόζει στην είσοδο του λιμανιού της πόλης. Πρόκειται για κάστρο των Ιωαννιτών Ιπποτών, η κατασκευή του οποίου ξεκίνησε κατά τον 14^ο αιώνα, με αξιοσημείωτο το γεγονός ότι αυτή πραγματοποιήθηκε επάνω σε υπολείμματα ενός αρχαιότερου φρουρίου. Μάλιστα, στη περιοχή γύρω από αυτό βρέθηκαν ίχνη κατοίκησης τα οποία τοποθετούνται στην Μυκηναϊκή περίοδο. Για τον λόγο αυτό, «κατά την ανέγερσή του (η οποία υπήρξε μακρόχρονη) χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικά υλικά μέλη από αρχαιότερα κτίσματα (της πόλης)», όπως λόγου χάρη κίονες, επιγραφές, επιστύλια, βάσεις κ.α. Για τη σύνδεση του κάστρου με την ξηρά είχε χτισθεί μία γέφυρα η οποία διατηρήθηκε έως σήμερα «και βρίσκεται επάνω από τη λεωφόρο των Φοινίκων». Κατά το 1492, ισχυρός σεισμός έπληξε το νησί προξενώντας σοβαρές ζημιές στο κάστρο, ενώ τον 19^ο αιώνα το κάστρο αποτελούσε την κατοικία του Τούρκου διοικητή της περιοχής και συγχρόνως είχε τη χρήση στρατώνα της τουρκικής φρουράς. Την ίδια χρονική περίοδο και συγκεκριμένα στις 17 Μαρτίου 1816, η πυριτιδαποθήκη του κάστρου εξερράγη, καταστρέφοντας ένα μεγάλο μέρος του. Την περίοδο της Ιταλοκρατίας στα Δωδεκάνησα, η Αρχαιολογική Υπηρεσία κατεδάφισε οποιοδήποτε τουρκικό στοιχείο εντός και εκτός του κάστρου, αποκαθιστώντας την ιπποτική του μορφή, ενώ επί γερμανικής κατοχής το κάστρο χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή από τους κατακτητές.

Το κάστρο της Αντιμάχειας

Εν συνεχεία, το κάστρο της Αντιμάχειας συνιστά κι εκείνο κάστρο κτισμένο στρατηγικά από Ιωαννίτες Ιππότες, αποτελώντας ένα μέρος του δικτύου των οχυρώσεων του νησιού και συνδέει την πόλη της Κω, η οποία βρίσκεται στο βόρειο τμήμα, με το νοτιοδυτικό τμήμα, δηλαδή την περιοχή της Κεφάλου. Ιστορικά, η πιο σημαντική στιγμή του κάστρου τοποθετείται τον Ιούνιο του 1457 με την πολιορκία του από Οθωμανούς, οι οποίοι εν τέλει τράπηκαν σε φυγή. Έπειτα από έναν ισχυρό σεισμό, το κάστρο καταστράφηκε ολοσχερώς, με τους Ιωαννίτες να το αναστηλώνουν εκ νέου. Υπό την ηγεσία του 43^ου Μεγάλου Μαγίστρου Fabrizio Del Carretto χτίσθηκε ένας ογκώδης ημικυκλικός προμαχώνας γύρω από την κύρια είσοδο, σήμα κατατεθέν του κάστρου πλέον. Με την άλωση του νησιού από τους Οθωμανούς, περί το 1522, στο κάστρο εγκαταστάθηκε ολιγάριθμη φρουρά χωρίς ωστόσο να εξοστρακίζονται οι χριστιανοί εντός του, «στοιχείο που δικαιολογεί την ύπαρξη (των) χριστιανικών ναών», όπως ο ναός της Αγίας Παρασκευής, του Αγίου Νικολάου και ερείπια του ναού της Παναγίας της Ελεημονήτρας. Εντούτοις, μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, οι χριστιανοί εκδιώχθηκαν από το κάστρο με αποτέλεσμα τη δημιουργία του σημερινού χωριού της Αντιμάχειας.

Τα υπόλοιπα κάστρα

Τέλος, στα υπόλοιπα κάστρα του νησιού της Κω συγκαταλέγονται ο Πύργος της Δράκισσας ή αλλιώς Βίγλα του Αρσένιου Σκηνούρη, ο μεταβυζαντινός Πύργος Τσακάλη, ή Παναγία Τσάκαλη ο οποίος συνδυάζει μεσαιωνικό πύργο με ναό, το Φρούριο Βοκκολιάς ή Βουκολιάς ή Θόλοι, το Παλαιό Πυλί το οποίο αποτελείται σήμερα από τα ερείπια μίας βυζαντινής καστροπολιτείας, καθώς και τα ιωαννίτικης προέλευσης, Κάστρο της Κεφάλου και Καστέλλι Κεφάλου.

Δικτυογραφία:

Ελληνικά Κάστρα. Ανακτήθηκε από: https://www.kastra.eu/

Κάστρα στην Κω. Ανακτήθηκε από: https://www.visitgreece.gr/el/experiences/culture/archaeological-sites-and-monuments/castles-in-kos/