Στέφανος Παπαδόπουλος : Τα όνειρα μου τα έφτασα, το μόνο που θα ήθελα είναι να τα ζήσω, όπως είναι, στο εδώ και στο τώρα.
Είναι μαγικό το φως. Είναι η ελπίδα και η αλήθεια σε εικόνα. Είναι συγκλονιστικά ελπιδοφόρο όμως να συναντάς ανθρώπους που το έχουν βρει και το μοιράζονται με τους γύρω τους. Όχι με φανφαρισμούς, όχι με φωνές και νταούλια αλλά με ησυχία. Αυτός είναι ο Στέφανος Παπαδόπουλος. Ένας σύγχρονος συγγραφέας, με βαθιά γνώση, πραγματικές εμπειρίες και ουσιαστικό φιλοσοφείν. Δεν μπορώ να προσπεράσω την ηρεμία που αποπνέει, την σοφία του όταν ακούει και δεν μιλάει, τις γνώσεις του που πάντα σε εκπλήσσουν. Το σημαντικότερο προσόν του Στέφανου όμως είναι η σιωπή του. Γνωρίζει την τέχνη της σιωπής, της καίριας παρέμβασης, του “γνωρίζω αλλά μιλάω όταν απέναντί μου βρίσκω τα κατάλληλα αυτιά”. Και το χιούμορ του φυσικά που είναι πηγαίο και παρορμητικό. Ένας σπουδαίος συγγραφέας και μια σπουδαία προσωπικότητα που όσοι τον έχουν διαβάσει και γνωρίσει χαμογελούν στο άκουσμα του ονόματός του.
Στέφανε καλώς όρισες στο Female Voice. Από τα βιβλία που έχεις εκδώσει (8 παιδικά, 2 ενηλίκων), ποιο είναι αυτό που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τον Στέφανο;
Καλώς σας βρήκα, Ντέμη μου, και σ’ ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου κάνεις να εκφραστώ στο Female Voice.
Όλα τα βιβλία μου έχουν τον Στέφανο σε κάποιο βαθμό, μικρό ή μεγάλο, μέσα τους, όμως πιστεύω πως το «Κοσμικό Βαλς», από τις Εκδόσεις ΔΕΡΕ, είναι αντιπροσωπευτικό για τον τρόπο που προσεγγίζω τον κόσμο και τον άνθρωπο.
Το «Κοσμικό Βαλς» είναι μια ωδή στους αόρατους δεσμούς που ενώνουν τους ανθρώπους. Αυτούς τους δεσμούς που δεν δημιουργούνται από το αίμα ή από τους νόμους, αλλά από την αίσθηση, ή μάλλον, τη βεβαιότητα, πως διαφορετικά σώματα μπορούν να μοιραστούν την ίδια ψυχή. Τους δεσμούς που όπως συμβαίνει στα σωματίδια στον Κβαντικό εναγκαλισμό, αγνοούν τον χώρο και τον χρόνο. Αγνοούν και τον θάνατο. Αγνοούν κάθε τι που θα μπορούσε να τους χωρίσει, γιατί κατά βάθος, ήταν, είναι, και πάντα θα είναι, “ένα”.
Οι πρωταγωνιστές του «Κοσμικού Βαλς», ορφανά παιδιά με υψηλά ιδανικά, που δέθηκαν κάποτε μεταξύ τους, σε μια σχολή ιπποτών του αύριο. Προσπαθούν να σώσουν τον κόσμο του σήμερα από τις φυγόκεντρες δυνάμεις του ανθρώπινου εγωϊσμού, που τον οδηγούν νομοτελειακά στην καταστροφή. Είναι μια απέλπιδα προσπάθεια, όμως βρίσκουν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν τα πάνδεινα μέσα από την αγάπη, την εκτίμηση και τον σεβασμό που νιώθουν ο ένας για τον άλλον. Είναι έξι στον αριθμό, όμως στην πραγματικότητα είναι “ένα”, και η αυταπάρνηση, δηλαδή η θυσία του εγώ για χάρη του εμείς, είναι αυτό που τους κάνει τόσο δυνατούς.
Τελικά τι αγαπάς περισσότερο να γράφεις; Εκτός από τα λογοτεχνήματά σου μπορούμε να σε συναντήσουμε και σε άλλες απόπειρες όπως η ποίηση;
Αγαπώ να γράφω για τον άνθρωπο, γιατί πιστεύω πως κατά έναν οξύμωρο τρόπο, ο κάθε άνθρωπος έχει μέσα του έναν ολόκληρο κόσμο, αλλά ταυτόχρονα τον μοιράζεται με όλους τους άλλους ανθρώπους. Μου αρέσει λοιπόν να ερευνώ, με εργαλεία μου τις λέξεις, αυτόν τον αθέατο κόσμο μέσα από αυθεντικές φανταστικές ιστορίες (όχι όμως αναγκαστικά ιστορίες φαντασίας) που διηγούμαι σε μικρούς, αλλά και μεγάλους, και να τις αποτυπώνω στο χαρτί. Όμως, για να σας πω ένα μυστικό, αυτό που στην πραγματικότητα αγαπώ περισσότερο να γράφω, είναι ερωτικές επιστολές στη γυναίκα μου! Τις οποίες, κάποιες φορές με θράσος, έχω την ολίγων επιδεικτική αδήριτη ανάγκη να μοιραστώ στα κοινωνικά δίκτυα. Τώρα, όσον αφορά την ποιητική χροιά κάποιων -ανέκδοτων- έργων μου, θα αφήσω τους άλλους να την αξιολογήσουν… Αρχίζοντας από την αγαπημένη μου εκδότρια, που θα κρίνει πιο σοφά από εμένα, αν είναι σκόπιμο μια μέρα να εκδοθούν.
Είναι μοναχικός ο δρόμος του συγγραφέα όταν δίνει λέξεις στο χαρτί; Πως βιώνεις αυτή σου την εμπειρία όταν γράφεις;
Για εμένα, ο δρόμος της συγγραφής δεν είναι καθόλου μοναχικός. Θα τολμούσα μάλιστα να πω πως είναι γεμάτος κόσμο! Καταρχάς, ό,τι γράφω, το γράφω έχοντας στο μυαλό μου έναν συγκεκριμένο παραλήπτη, σα να έγραφα μια επιστολή. Οπότε, η σκέψη μου γι’ αυτόν τον άνθρωπο και η αγωνία μου για το αν θα τον αγγίξει τελικά η “δήλωση αγάπης” που του απευθύνω, με ακολουθούν σε όλη τη διάρκεια της συγγραφής.
Επίσης, αφού παίρνουν μορφή οι φανταστικοί χαρακτήρες του έργου μου, αποκτούν στα μάτια μου σιγά σιγά μια δικιά τους ανεξάρτητη ύπαρξη. Στη συνέχεια, έχω την αίσθηση πως περισσότερο καταγράφω την πορεία της ζωής τους, παρά την επινοώ. Γίνονται λοιπόν κι αυτοί συνοδοιπόροι μου στον μαγικό δρόμο της συγγραφής.
Τα όνειρα μου τα έφτασα, το μόνο που θα ήθελα είναι να τα ζήσω, όπως είναι, στο εδώ και στο τώρα.
Αν δεν ήσουν συγγραφέας σε ποιο μήκος και πλάτος του κόσμου θα σε συναντούσαμε και υπό ποια ιδιότητα;
Υπήρξα πολλά πράγματα πριν γίνω συγγραφέας: εκπαιδευτικός, στέλεχος πολυεθνικής, επιχειρηματίας. Κάποια μου άρεσαν πολύ και κάποια… όχι τόσο πολύ. Ωστόσο, τίποτα δεν μετανιώνω, γιατί δεν είναι του χαρακτήρα μου, αλλά θεωρώ ότι οι κάποιοι κύκλοι έκλεισαν και δεν θα ήθελα να γυρίσω στα παλιά. Απλώς, οι εμπειρίες αυτές συνέβαλαν στο να γίνω αυτός που είμαι σήμερα, και αυτό που είμαι σήμερα με γεμίζει. Και θα πρόσθετα πως αυτό που κάνω, η συγγραφή δηλαδή, ακόμη με ενθουσιάζει!
Έζησα και σε άλλες χώρες (ΗΠΑ, Γαλλία) για πολλά χρόνια πριν εγκατασταθώ τελικά στην Ελλάδα στα τριάντα μου. Με τον καιρό, ανακάλυψα πως, για εμένα, πιο σημαντικό από το “που ζεις”, είναι το “με ποιόν ζεις”. Έχοντας βρει τον άνθρωπό μου, και με το νεότερο παιδί μας να χτυπάει όπου να’ ναι την πόρτα της ενηλικίωσης και της ανεξαρτησίας, νιώθω πως δεν με δεσμεύει πια τίποτα στον χώρο και στον χρόνο. Τα όνειρα μου τα έφτασα, το μόνο που θα ήθελα είναι να τα ζήσω, όπως είναι, στο εδώ και στο τώρα.
Τελικά ο συγγραφέας κάνει προσωπικές προβολές μέσα από τους ήρωες που σμιλεύει στις ιστορίες του; Εσύ πόσο αφήνεσαι σε αυτή την έκθεση ενώπιον του αναγνωστικού κοινού;
Προσωπικά, δεν συμμερίζομαι την άποψη πως γράφουμε για τον εαυτό μας. Όσοι γράφουμε, το κάνουμε επειδή πιστεύουμε πως έχουμε κάτι να πούμε. Κάτι που αξίζει να το διαβάσει κάποιος. Το να γράφεις, εν τέλει -πόσο μάλλον το να εκδίδεσαι- σημαίνει να μοιράζεσαι. Θα ήταν υποκριτικό για τον οποιονδήποτε συγγραφέα να ισχυριστεί πως δεν επιθυμεί να εκτεθεί στα μάτια των άλλων.
Πιστεύω επίσης ακράδαντα πως υπάρχει κάτι από εμάς σε ο, τι γράφουμε. Όσο πιο βιωματική είναι η ιστορία, τόσο περισσότερο αγγίζει το αναγνωστικό κοινό. Όλοι μας ως αναγνώστες, σ’ ένα γραπτό αναζητάμε τη ζωή και τον άνθρωπο, αναζητούμε την ταύτιση, αναζητούμε την αλήθεια. Ο συγγραφέας έχει την υποχρέωση, αν θέλει να διαβαστεί διαχρονικά και οικουμενικά, αν θέλει να μοιραστεί, να εκφράσει τη δική του αλήθεια. Οφείλει να εμφυσήσει στους χαρακτήρες του τη δική του ζωή, να διηγηθεί μέσα από την πλοκή, τη δική του ιστορία. Ο συγγραφέας, για να είναι ειλικρινής, δεν πρέπει να κρύβεται πίσω από τις λέξεις, αλλά αντιθέτως να τις προσφέρει στον αναγνώστη σα να είναι τα κλειδιά που θα του επιτρέψουν να τον γνωρίσει καλύτερα.
Υπάρχει μυστικό για την επιτυχία; Εσύ πως ορίζεις τη δική σου προσωπική ευφορία μέσα από την επίτευξη στόχων;
Στον τομέα της συγγραφής, η επιτυχία μπορεί να εκτιμηθεί με διάφορους τρόπους: με το πόσα βιβλία πουλάς, με το πόσα βραβεία υψηλού κύρους αποσπάς, με το πόσοι μεγάλοι εκδοτικοί ανά τον κόσμο συναγωνίζονται για να πάρουν τα έργα σου, με το πόσα χρόνια μετά τον θάνατο σου θα σε διαβάζουν ακόμα… Για εμένα, όποιο και να είναι το κριτήριο του καθενός, ποσοτικό ή ποιοτικό, αντικειμενικό ή υποκειμενικό, το μυστικό της επιτυχίας είναι να μην την κυνηγάς! Η τέχνη για να εκτιμηθεί, να έχει απήχηση και να έχει διάρκεια, απαιτεί πρωτίστως ειλικρίνεια, και όχι σκοπιμότητα. Οι “συνταγές” οδηγούν στη χειρότερη περίπτωση στην απομίμηση, και στην καλύτερη στην επιτήδευση. Και στις δύο περιπτώσεις όμως, το αποτέλεσμα στερείται πρωτοτυπίας, στερείται αυθεντικότητας.
Εγώ, νιώθω τη δική μου προσωπική ευφορία όταν, μέσα από τα γραπτά μου, κάποιος καταφέρνει να με γνωρίσει καλύτερα, και να με αγαπήσει γι’ αυτό που είμαι, αυθεντικά. Αυτός είναι ο στόχος που προσπαθώ να φτάσω.
Τι μουσική σου αρέσει; Ισχύει αυτό που λέγεται πως οι συγγραφείς και οι μουσικοί μπορούν να αλλάξουν μέχρι και την αρχιτεκτονική μιας χώρας;
Αγαπώ τη ροκ μουσική, ειδικά τη ροκ της δεκαετίας του ’70. Μου αρέσουν τα σόλο κιθάρας, τα ντραμς που ακούγονται δυνατά και οι φωνές που σπάνε. Μου αρέσουν οι εφηβικές μπάντες που κάνουν πρόβα μέσα στα γκαράζ, τα νέα συγκροτήματα που στα φεστιβάλ, μετά το cover που έκαναν του whole lotta love των Led Zeppelin για να ζεσταθεί το κοινό, λένε “θα παίξουμε τώρα κι ένα δικό μας κομμάτι!”, και οι “σκληροί” τύποι και τύπισσες με τα δερμάτινα, που οδηγούν τις Harley σα να είναι οι Καβαλάρηδες της Αποκάλυψης, αλλά σταματούν την κυκλοφορία για να βοηθήσουν έναν ηλικιωμένο να περάσει τον δρόμο. Φυσικά, ακούω κι άλλα είδη μουσικής… αρκεί να είναι ροκ και των seventies!
Όσον αφορά την αρχιτεκτονική μιας χώρας, θαυμάζω εξίσου τους συγγραφείς που δομούν πολιτείες, όπως ο Πλάτωνας ή ο Montesquieu, και αυτούς που τις αποδομούν, όπως ο Zola ή ο Solzhenitsyn. Στη μουσική, όμως, η αποδόμηση είναι για εμένα μονόδρομος, γι’ αυτό η αγάπη μου θα πηγαίνει πάντα στις “πέτρες που κυλάνε”!
Πως ήταν τα παιδικά σου χρόνια; Ποιες ήταν εκείνες οι προσλαμβάνουσες που καθόρισαν τον Στέφανο του σήμερα;
Καταρχάς, θα πω πως κατά γενική ομολογία, ο Στέφανος του σήμερα δεν απέχει και πάρα πολύ απ’ αυτόν τον παιδικών του χρόνων. Και για να πω την αλήθεια, δεν θα ήθελα τα πράγματα να είναι διαφορετικά, όχι επειδή φοβάμαι να ενηλικιωθώ ή αδυνατώ να ωριμάσω, αλλά επειδή προσπαθώ να διατηρήσω αδιάβρωτο μέσα μου τον ενθουσιασμό της παιδικότητας. Βλέπω τον κόσμο, όπως εμείς εδώ στη Γη βλέπουμε το Φεγγάρι, πάντα από τη φωτεινή του πλευρά. Κι αν κάποιοι, κατά καιρούς, επιχειρούν να μου επιδείξουν πως υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά της Σελήνης, δεν μου είναι δύσκολο να αντικρούσω το επιχείρημα τους. Χωρίς να θέλω να στεναχωρήσω τους Pink Floyd, η άλλη πλευρά της Σελήνης δεν είναι σκοτεινή, φωτίζεται από τον Ήλιο, το ίδιο όσο και η μπροστινή. Απλώς εμείς δεν τη βλέπουμε. Έτσι κι εγώ θέλω να πιστεύω πως ακόμη κι αν μας είναι κρυμμένο, στο κάθε τι υπάρχει το φως. Κι ας το ονομάσει ο καθένας όπως θέλει, ζωή, αγάπη, Θεός.
Ποιο θεωρείς πως είναι το μεγαλύτερο επίτευγμά σου έως σήμερα;
Το μεγαλύτερο επίτευγμα μου, είναι για μένα η συνεισφορά μου, όποια κι αν ήταν αυτή, στο να γίνουν τα παιδιά μου τόσο υπέροχοι άνθρωποι. Όλα τα άλλα που κατάφερα στη ζωή μου, ωχριούν μπροστά στο μεγαλείο που νιώθω κάθε φορά που τα παιδιά μου με κάνουν υπερήφανο. Και η αλήθεια είναι πως με κάνουν υπερήφανο κάθε μέρα, κάθε στιγμή.
Τα παιδιά μου είναι και ο λόγος που άρχισα να διηγούμαι ιστορίες. Κάθε βράδυ, διαφορετική σε κάθε μου παιδί. Και τα υπόλοιπα παιδιά του κόσμου, είναι ο λόγος που δέχτηκα να της αποτυπώσω στο χαρτί για να εκδοθούν. Ύστερα, παρουσιάζοντας τις ιστορίες μου διαδραστικά σε σχολεία και θεατρικές σκηνές, ανακάλυψα πως με τα παιδιά γεννιέται μια μοναδική ανταλλαγή που είναι αμοιβαία επωφελής πνευματικά, συναισθηματικά, θα τολμούσα να πω και ψυχικά.
Όπως έκανα και με τα δικά μου παιδιά, προσπαθώ να περάσω σε όλα τα παιδιά με τα οποία έρχομαι σε επαφή, το μήνυμα πως, μεγαλώνοντας, δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουν κάτι που ήδη ξέρουν: πως εμείς οι άνθρωποι είμαστε ταυτόχρονα όλοι διαφορετικοί, μα και όλοι ίδιοι. Πως οφείλουμε να αποδεχόμαστε αυτά που μας χωρίζουν, αλλά και πως αυτά που μας χωρίζουν είναι στην πραγματικότητα λιγότερα απ’ αυτά που μας ενώνουν. Τα παιδιά από την πλευρά τους, μου χαρίζουν απλόχερα το φως τους.
Βρείτε τον Στέφανο στο Facebook και στο site των εκδόσεων ΔΕΡΕ
