Πάσχα στην Τήνο..μια διαφορετική εμπειρία
Πάσχα στην Τήνο! Για πολλούς, ίσως η καλύτερη εποχή στο νησί. Το καταπράσινο τοπίο και ο ήπιος καιρός σε συνδυασμό με τη μοναδική κατανυκτική ατμόσφαιρα και τα ζωντανά έθιμα, δημιουργούν τον απόλυτο πασχαλινό προορισμό!
Στην Τήνο ζεις την όμορφη αυτή περίοδο του χρόνου και συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις σου. Τα χρώματα από τη θάλασσα, ο ουρανός και τα λουλούδια, συνθέτουν έναν απίστευτο καμβά και οι μυρωδιές από τα σπάρτα και τα αγριόχορτα σε μαγεύουν και δίνουν αυτό το συναίσθημα της πληρότητας και της ηρεμίας.
Εάν είσαι από τους τυχερούς και μπορείς να πάρεις άδεια από την αρχή της Μ. Εβδομάδας, τότε να το κάνεις, γιατί τα έθιμα στην Τήνο ξεκινούν την Κυριακή των Βαΐων με την «Αργινάρα». Τα παιδιά φτιάχνουν στεφάνι από μαργαρίτες κρατώντας ταυτόχρονα την «αργινάρα», μια ξύλινη ή σιδερένια ροκάνα που τη στριφογυρίζουν με δύναμη κάνοντας σαματά για να ξορκίσουν το κακό.
Τη Μεγάλη Τρίτη, οι γυναίκες από άκρη σε άκρη του νησιού ψήνουν το πασχαλινό γλυκό της Τήνου, τις τυρόπιτες. Οι νοικοκυρές μεταφέρονται από σπίτι σε σπίτι και βοηθάνε όλες μαζί την οικοδέσποινα στην προετοιμασία: φτιάχνουν με πέτρωμα (ανάλατο τυρί) και με μαεστρία τους δίνουν σχήμα λουλουδιού, τσιμπώντας το φύλλο γύρω τους με οδοντογλυφίδες, δημιουργώντας ένα περίτεχνο σχήμα. Η μυρωδιά είναι τόσο έντονη που ξετρυπώνουν από όλες τις κουζίνες του νησιού, ανοίγοντας μας την όρεξη. Όμως όπως εξηγούν οι Τηνιακές χρειάζεται υπομονή, καθώς η νηστεία λήγει μετά το τρίτο «Χαρισάμενη» στα σκαλιά της εκκλησίας, το αναστάσιμο βράδυ.
Τη Μεγάλη Παρασκευή όλοι οι επιτάφιοι συγκεντρώνονται στη Χώρα στην μαρμάρινη εξέδρα, όπου ψάλλονται τα Εγκώμια. Από εκεί, ο επιτάφιος του Αγίου Νικολάου κατευθύνεται προς την παραλία Καλάμια (ή Σπιτάλια). Ο επιτάφιος ακολουθούμενος από τον παπά και τα εξαπτέρυγα μπαίνει στο νερό, όπου και πραγματοποιείται δέηση υπέρ των ναυτικών και επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των πνιγέντων. Εν τω μεταξύ, στο νησάκι Χάνδρα, που βρίσκεται απέναντι από την παραλία, ανάβουν τρεις μεγάλοι φωτεινοί σταυροί -εικάζω ότι συμβολίζουν την Αγία Τριάδα. Παράλληλα στον Πύργο, το μεγαλύτερο χωριό του νησιού, τα σοκάκια του ασφυκτιούν από κόσμο κατά την περιφορά του επιταφίου, την ίδια ώρα που πολλές γυναίκες στέκονται στα μπαλκόνια (ή τα παράθυρα) και σε «λούζουν» με μύρο. Τι ωραία και αγνή μυρωδιά!
Το επόμενο πρωί δίνουμε ραντεβού στην εκκλησία της Μεγαλόχαρης –τη γνωστή εμβληματική ορθόδοξη εκκλησία. Στην πρώτη Ανάσταση, στις 12 το μεσημέρι, σκορπίζονται λεμονόφυλλα με το «Ανάστα ο Θεός κρίναι την γην», τα οποία θεωρείται ότι φέρνουν καλή τύχη και προμηνύουν την Άνοιξη. Για αυτό και θα δεις πολλούς πιστούς να προσπαθούν να πιάσουν έστω και ένα, για να το φυλάξουν για ευλογία. Για εκκωφαντική Ανάσταση και περίτεχνα βαρελότα, έλα ξανά το βράδυ εδώ, αλλιώς προτίμησε κάποια εκκλησία ή μονή σε χωριό. Αν ψάχνεις για μια πιο κατανυκτική ατμόσφαιρα, το μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας ή Μονή Κεχροβουνιών στον Αρνάδο είναι η καλύτερη επιλογή.
Το βράδυ, λίγο πριν την Αναστάσιμη ακολουθία, σε όλες τις εκκλησίες και τα ξωκκλήσια μοιράζονται λαμπάδες και κόκκινα κεριά. Μετά το «Χριστός Ανέστη» η μία ενορία συναγωνίζεται την άλλη στο ποια θα ακουστεί περισσότερο. Φυσικά, την τιμητική τους έχουν τα βαρελότα και τα τριμπόνια. Τα θρυλικά «Τριμπόνια», είναι παλιά ανασκευασμένα, πολλές φορές χειροποίητα αυθεντικά όπλα της εποχής του μεσαίωνα, τα οποία παραγεμίζονται με μπαρούτι, «παίρνουν φωτιά» με καψούλι που χτυπά ο «κόκορας» και δεν διαθέτουν βόλι. Παλιότερα τα «κιούπια» που περιείχαν μπαρούτι και ήταν θαμμένα στο χώμα δημιουργούσαν εκκωφαντικό θόρυβο, λόγος για τον οποίο έβαζαν κάποιον ήδη κωφό στο πόστο αυτό για να τα ανάψει. Ένα ακόμη meeting point είναι το λιμανάκι του Πανόρμου. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου θα δεις όλους να γίνονται μία μεγάλη παρέα. Τα βιολιά ηχούν δυνατά και εμείς απολαμβάνουμε το φαγητό μας στον αφρό της θάλασσας.
Έρχεται η μεγάλη ημέρα, η Κυριακή του Πάσχα. Μπορείς να ξεκινήσεις την ημέρα σου με πρώτη στάση στον Πύργο. Οι τριμπονιές της Κυριακής του Πάσχα είναι το κατ’ εξοχήν έθιμο του χωριού- το γλέντι συνεχίζεται. Οι κάτοικοι ξυπνούν από πολύ νωρίς, φοράνε τα καλά τους και «ζεσταίνουν» τις τριμπονιές τους. Το μπαρούτι δεν έχει σταματημό και οι κρότοι ακούγονται δυνατά σε όλα τα σοκάκια του χωριού, ξορκίζοντας το κακό. Δε σου κρύβω ότι τα καλύτερα τραπεζώματα είναι σε φιλικά σπίτια με την τοπική ρακί να ρέει άφθονη, όσο σερβίρεται ζεστή ζεστή η μαγειρίτσα και το αρνί και το κατσικάκι γυρνούν στη σούβλα. Όμως, υπάρχουν πολλές επιλογές σε ταβέρνες σε όλο το νησί που θα σε ανταμείψουν με τις νοστιμιές τους-ψητά ή σούβλας.
Δευτέρα του Πάσχα και ελπίζω να έχεις χωνέψει το αρνί έως τότε, γιατί τα πόδια σου θα πάρουν φωτιά από το χορό, ο οποίος ξεκινά από νωρίς στο πανηγύρι του χωριού Καρδιανή. Για να στο συνοψίσω: παπούτσια μη λυπάσαι αρκεί να ξεκουράζονται τις ώρες που κοιμάσαι. Το καλύτερο; Ο χορός λαμβάνει χώρα με φόντο το καθημερινή -αλλά πάντα μαγευτική- συνάντηση του ηλίου με τη θάλασσα. Ίσως το πιο ωραίο ηλιοβασίλεμα που έχω αντικρύσει, το οποίο σε ακολουθεί σε όλη τη διαδρομή από το χωριό της Καρδιανής έως τον Όρμο των Υστερνίων.
Όρεξη να έχεις και το Πάσχα στην Τήνο θα είναι μια αλλιώτικη εμπειρία!
Tip: Επειδή η Τήνος έχει τους ισχυρότερους ανέμους και ας έχει το γειτονικό νησί την φήμη, πάρε ζεστά ρούχα. Καλή Ανάσταση!
