Οι Πλημμύρες στο Θεσσαλικό Κάμπο θα μας επηρεάσουν μακροπρόθεσμα-Γράφει ο Κωνσταντίνος Χουλιάρας
Άρθρο του Κωνσταντίνου Χουλιάρα
Οι αρνητικές συνέπειες μιας πλημμύρας στο υδάτινο οικοσύστημα. Η περίπτωση του Θεσσαλικού κάμπου και η Ευρωπαϊκή οδηγία 2007/60/ΕΚ.
Οι πλημμύρες αποτελούν το 1/3 των φυσικών καταστροφών και επηρεάζουν ιδιαίτερα τους ανθρώπους καθώς προκαλούν ασθένειες, απώλειες ζωών, καταστροφές στις υποδομές και απώλειες στον κτηνοτροφικό και γεωργικό τομέα. Επηρεάζουν όμως και σε πολύ μεγάλο βαθμό το περιβάλλον καθώς διακόπτεται το κανονικό σύστημα αποστράγγισης, έχουμε διαρροή λυμάτων και ζωικών αποβλήτων, διαρροή αποθηκευμένων λιπασμάτων από αποθήκες, καθώς και βιομηχανικών, αστικών λυμάτων και τοξικών υλικών στις υδάτινες οδούς. Μιλάμε για νερά τα οποία περιέχουν νεκρά ζώα, χιλιάδες τόνους φυτοφαρμάκων που έχουν παρασυρθεί από αγροτικές αποθήκες, παθογόνα μικρόβια και ιούς, ανθρωπογενή και κτηνοτροφικά απόβλητα, ιατρικά, οικιακά και βιομηχανικά απόβλητα(χημικά, βιολογικά, ραδιολογικά), στάχτες που περιέχουν καρκινογόνες ουσίες όπως αρσενικό, χρώμιο και υδράργυρο, αντικείμενα όπως ξύλα, μηχανοκίνητα οχήματα, τρωκτικά και φίδια που έχουν παρασυρθεί από τα νερά, κατεστραμμένες γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος και κουνούπια εκεί που τα νερά είναι στάσιμα. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, εκτός από τις υγειονομικές άμεσες συνέπειες που δημιουργούνται για τους συμπολίτες μας στις πλημμυρισμένες περιοχές, υπάρχουν αρνητικότατες συνέπειες στον υδροφόρο ορίζοντα που αφορούν το νερό που πίνουμε και χρησιμοποιούμε, τις μελλοντικές καλλιέργειες και στην χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής.
Μία πολύ μεγάλη πλημμύρα, όπως αυτή που συνέβη στη Θεσσαλία, διαβρώνει τις όχθες των ποταμών, μεταφέρει και αποθέτει ιζήματα από τα ρέματα τα οποία ρυπαίνουν τις πλημμυρισμένες περιοχές, γιατί τα ιζήματα αυτά περιέχουν ιχνοστοιχεία και τοξικά μέταλλα όπως αρσενικό(As), κοβάλτιο(Co), χρώμιο(Cr), χαλκό(Cu), υδράργυρο(Hg), νικέλιο(Ni), μόλυβδο(Pb) και ψευδάργυρο(Zn).
Επιπλέον, μία μεγάλη πλημμύρα, όπως αυτή που αναφερόμαστε στη χώρα μας, οδηγεί σε απώλεια της άγριας πανίδας, μειώνει το επίπεδο της βιοποικιλότητας στις πλημμυρισμένες περιοχές, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι διαθέσιμες τροφές του οικοσυστήματος με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την επιβίωση της πανίδας.
Τέλος, οι πλημμύρες μπορεί να αλλάξουν τη χημεία ποταμιών και λιμνών καθώς η είσοδος του βρόχινου νερού για παράδειγμα σε όξινα νερά ενός ποταμιού, μπορεί να οδηγήσει στην αραίωση, να προκαλέσει υδρόλυση ιόντων(π.χ. σιδήρου) η οποία με τη σειρά της μπορεί να επιφέρει καθίζηση οξειδίων και ιχνοστοιχείων στα στερεά σωματίδια.
Τώρα, η επαφή των ανθρώπων με τέτοια ύδατα μπορεί να προκαλέσει τέτανο, λεπτοσπείρωση, αναφυλαξία, γαστρεντερικές ασθένειες και να μολύνει πληγές. Όποιος/α έρχεται σε επαφή με τα νερά αυτά πρέπει να πλύνει τα εκτεθειμένα σημεία με σαπούνι και καθαρό νερό άμεσα, και αν δεν έχει με οινόπνευμα ή με αντισηπτικό. Να φροντίσει άμεσα τις όποιες ανοικτές πληγές, να πλύνει τα μολυσμένα ρούχα με ζεστό νερό και απορρυπαντικό, ενώ αν πρέπει να περάσει μέσα από πλημμυρισμένα νερά χρειάζεται οπωσδήποτε μπότες, ελαστικά γάντια και προστατευτικά οφθαλμών.
Για τους λόγους που προαναφέραμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε, από το 2007, την οδηγία 2007/60/ΕΚ για την αξιολόγηση των κινδύνων και τη διαχείριση των πλημμυρών. Στο μέλλον πλημμυρικά φαινόμενα θα είναι όλο και πιο συχνά, είτε λόγω της κλιματικής αλλαγής είτε λόγω της αύξησης του πληθυσμού σε περιοχές με αυξημένο πλημμυρικό κίνδυνο. Η οδηγία αυτή έχει τρία στάδια: Στο πρώτο στάδιο γίνεται προσδιορισμός των περιοχών που έχουν γίνει στο παρελθόν πλημμύρες ή εκτιμάται ότι μπορεί να γίνουν στο μέλλον. Στο δεύτερο στάδιο δημιουργούνται χάρτες επικινδυνότητας και χάρτες κινδύνου πλημμύρας για τις περιοχές του πρώτου σταδίου. Οι χάρτες αυτοί περιγράφουν τις πιθανές αρνητικές συνέπειες για τις περιοχές αυτές, τον αριθμό των κατοίκων που ενδέχεται να πληγούν, την οικονομική δραστηριότητα της περιοχής που ενδέχεται να πληγεί καθώς και τους περιβαλλοντικούς κινδύνους με βάση το ανάγλυφο της περιοχής. Στο τρίτο στάδιο περιγράφονται τα μέτρα πρόληψης που λαμβάνονται με στόχο τη μείωση των αρνητικών συνεπειών που έχουν οι πλημμύρες στην ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά και στην οικονομική δραστηριότητα της περιοχής.
Χουλιάρας Κωνσταντίνος
Χημικός MSc
Ιδιοκτήτης Φροντιστηρίου Μ.Ε. ΣΥΓΧΡΟΝΟ στο Ίλιον
