Νικολέτα Καπίλλα:”Η χρονιά που όλα έγιναν γκρι “
Από τις Εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορεί το βιβλίο «Η χρονιά που όλα έγιναν γκρι» της εκπαιδευτικού και συγγραφέως Νικολέτας Καπίλλα. Απευθύνεται σε ηλικίες δώδεκα ετών και άνω. Οι ασπρόμαυρες εικόνες του βιβλίου είναι της Δήμητρας Παπαδημητρίου
Η Νικολετα Καπίλλα προσφέρει εικόνες αυθεντικής έμπνευσης, σκέψης και δράσης στο βιβλίο της “η χρονιά που όλα έγιναν γκρι”,το οποίο αγάπησα.
Επιμέλεια συνέντευξης: Βασιλική Ευαγγέλου-Παπαθανασίου
Η Νικολετα Καπίλλα αποτελεί ένα σύμπλεγμα αυτοπεποίθησης κι ευαισθησίας. Είναι μεστή και εύθραυστη, γλυκιά και ουσιαστική ταυτόχρονα, ένα βαθιά μορφωμένο πλάσμα, που μας εντυπωσιάζει με τη φρεσκάδα του λόγου και της γραφής της.
Ποια είναι τα κύρια μηνύματα που θέλατε να περάσετε στους αναγνώστες σας;
Η αλήθεια είναι ότι όταν άρχισα να γράφω την ιστορία της Δήμητρας, δεν είχα στο μυαλό μου να περάσω κάποιο μήνυμα στους αναγνώστες. Γενικά δεν γράφω με αυτό κατά νου. Είναι περισσότερο μια εσωτερική ανάγκη έκφρασης που με οδηγεί στη συγγραφή μιας ιστορίας. Στην πορεία της συγγραφής της «Χρονιάς που όλα έγιναν γκρι», αντιλήφθηκα ότι υπήρχε ένα πολύ σημαντικό μήνυμα που μπορούσε να περάσει – αβίαστα – στους αναγνώστες και αυτό δεν είναι άλλο από το ότι οι έφηβοι (όπως και όλοι μας άλλωστε) πρέπει να συνειδητοποιήσουν πόσο σημαντικό είναι να μιλάνε, να μοιράζονται τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις λύπες τους με άτομα που εμπιστεύονται και που είναι ικανά να τους βοηθήσουν να κρατηθούν γερά, να προχωρήσουν με πίστη και να αντιμετωπίσουν με θάρρος τις οποιεσδήποτε δυσκολίες.
Πώς καταφέρνετε να δημιουργείτε χαρακτήρες που οι έφηβοι μπορούν να ταυτιστούν μαζί τους; Υπάρχει κάποιο προσωπικό σας στοιχείο σε αυτούς;
Αυτή είναι μια ερώτηση την οποία έτυχε να μου υποβάλουν τόσο οι έφηβοι αναγνώστες του βιβλίου όσο και ενήλικά άτομα που ασχολούνται με τη λογοτεχνία και ομολογώ ότι αρχικά εκπλησσόμουν από αυτή τη διαπίστωση. Συνειδητοποίησα ότι «βγήκε» στη γραφή μου η φωνή του έφηβου εαυτού μου – όχι τα βιώματά μου, γιατί όσα βιώνει η Δήμητρα είναι καθαρά μυθοπλασία. Κάποια προσωπικά στοιχεία που υπάρχουν στην ιστορία αυτή είναι ο κοινός τρόπος αντίδρασής μου με την ηρωίδα μου στις δυσκολίες της ζωής (π.χ. άγχος, παρορμητικότητα, ανασφάλεια, απογοήτευση), η αγάπη μου για την αντισφαίριση και για τη μουσική των Coldplay, η στενή σχέση με τα αδέλφια μου.
Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσατε κατά τη συγγραφή ενός βιβλίου για εφήβους, σε σχέση με τα βιβλία που απευθύνονται σε ενήλικες;
Αν και δεν συνηθίζω να γράφω για ενήλικες, πιστεύω πως η συγγραφή βιβλίων τόσο για παιδιά όσο για εφήβους είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση για έναν συγγραφέα. Δεν σημαίνει ότι πρέπει να γράφεις πιο απλά ή «παιδιάστικα» για να καταλάβουν τα παιδιά τι θέλεις να πεις ούτε ότι πρέπει να γράφεις επιτηδευμένα, διότι οι έφηβοι αμέσως θα αντιληφθούν ότι γράφει ένας ενήλικας που προσπαθεί να το «παίξει» ότι μιλάει στη γλώσσα τους. Είναι λοιπόν ένα μεγάλο στοίχημα για κάθε συγγραφέα που γράφει για αυτές τις ηλικίες, να μπορέσει να γράψει στη γλώσσα τους και να πει μια ιστορία με την οποία τα παιδιά θα ταυτιστούν. Πιστεύω ότι αν γράφουμε με ειλικρίνεια και σεβασμό προς τους αναγνώστες μας, θα κερδίσουμε την εμπιστοσύνη και την αγάπη τους και στο τέλος, θα τους κερδίσει η λογοτεχνία.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς και πώς επηρέασαν το δικό σας συγγραφικό στυλ;
Στην εφηβεία μου διάβαζα Αντώνη Σαμαράκη και Τζέην Όστεν, αλλά η αγαπημένη μου συγγραφέας μέχρι και σήμερα είναι η Άλκη Ζέη. Ακόμη, αγαπώ και θαυμάζω τη γραφή σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων που έχουν γράψει για εφήβους, όπως η Αργυρώ Πιπίνη, η Θεοδώρα Κατσιφή, η Άντρη Αντωνίου, ο Γιώργος Παναγιωτάκης, η Μάγια Δεληβοριά, η Χριστίνα Αποστολίδη και άλλοι που σίγουρα θα αδικήσω επειδή δεν θα τους αναφέρω, αλλά είναι πολλοί! Ο καθένας και η καθεμιά με τον δικό του/της τρόπο με έχει επηρεάσει, συνειδητά ή ασυνείδητα. Κι επειδή μου αρέσει πολύ να διαβάζω, πιστεύω ακράδαντα ότι είχε δίκιο η Άλκη Ζέη που είχε πει πως για να γίνεις συγγραφέας χρειάζονται μόνο τρία πράγματα: «πρώτον, να διαβάζεις βιβλία, δεύτερον, να διαβάζεις βιβλία και τρίτον, να διαβάζεις βιβλία».
Νικολέτα Καπίλλα
Ποιες είναι οι βασικές διαφορές στην αντιμετώπιση των θεμάτων, όπως η φιλία, η αγάπη ή η προσωπική ανάπτυξη, όταν γράφετε για νέους ανθρώπους;
Οι νέοι και ειδικά οι έφηβοι που βρίσκονται σε ένα ηλικιακό μεταίχμιο, είναι πολύ πιο ευαίσθητοι από τους ενήλικες όσον αφορά τα πιο πάνω θέματα. Αυτό από μόνο του καθιστά την αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων μια πολύ σοβαρή υπόθεση που απαιτεί σωστό χειρισμό κατά τη διάρκεια της συγγραφής, μελέτη, έρευνα και πολλή διάκριση στο τι μπορείς να γράψεις και τι όχι αλλά και πώς θα το γράψεις.
Η ιστορία σας αγγίζει κοινωνικά θέματα ή προβλήματα που απασχολούν τους νέους. Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία μπορεί να παίξει ρόλο στην κοινωνική αλλαγή ή την ευαισθητοποίηση;
Οπωσδήποτε το πιστεύω αυτό. Η λογοτεχνία έχει καταλυτικό ρόλο στην αλλαγή κουλτούρας σε όλα τα θέματα. Μέσα από ένα βιβλίο, με αφορμή μια ιστορία, τα παιδιά θα ευαισθητοποιηθούν, θα μιλήσουν για θέματα που τους αφορούν και, από την πείρα μου ως εκπαιδευτικός είδα ότι τις περισσότερες φορές προκύπτουν εποικοδομητικές και ενδιαφέρουσες συζητήσεις. Διαβάζοντας ένα καλό βιβλίο, τα παιδιά θα προβληματιστούν, σταδιακά μπορεί και να αλλάξουν νοοτροπία, καλλιεργείται η ενσυναίσθηση, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός και τόσες άλλες αρετές και αξίες. Μακάρι να μπορούσε να συνειδητοποιήσει η κοινωνία και η πολιτεία πόση δύναμη έχει ένα καλό βιβλίο και πόση αλλαγή μπορεί να φέρει.
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις κατά τη διαδικασία της συγγραφής του βιβλίου και πώς τις ξεπεράσατε;
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις ήταν ο χειρισμός της κατάθλιψης την οποία αντιμετωπίζει η ηρωίδα της ιστορίας. Σε αυτό με βοήθησε η μελέτη για το θέμα και οι συμβουλές της ειδικού με την οποία είχα μιλήσει όσον αφορά την επίσκεψη της Δήμητρας στην ψυχολόγο. Με δυσκόλεψε επίσης το θέμα της σχέσης της ηρωίδας με τους γονείς της και η αντιμετώπιση της συμπεριφοράς της. Αφού ερεύνησα και αυτό το θέμα, στην πορεία άφησα το ένστικτό και την εμπειρία μου να με οδηγήσει.
Ποια ήταν η έμπνευσή σας για να γράψετε για παιδικό έρωτα; Τι σας οδήγησε να εξερευνήσετε αυτό το θέμα στο βιβλίο σας;
Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς την περίοδο της εφηβείας και να μην τη συνδέσει με το στοιχείο του έρωτα – ή της συμπάθειας έστω – μεταξύ των παιδιών αυτής της ηλικίας. Όλοι στην εφηβεία μας είχαμε ζήσει πλατωνικούς, φανταστικούς ή πραγματικούς έρωτες. Επίσης, μέσα από την εμπειρία μου ως μητέρα και εκπαιδευτικός έχω παρατηρήσει ότι τα παιδιά από μικρές ηλικίες δηλώνουν ότι «αγαπάνε» κάποιον ή κάποια συμμαθητή ή συμμαθήτριά τους και αυτό επηρεάζει τον τρόπο συμπεριφοράς και τη συναισθηματική τους κατάσταση. Είναι ένα πολύ τρυφερό και ευαίσθητο θέμα. Ένα παιδί στην εφηβεία μπορεί να βιώσει μεγάλη απογοήτευση μετά από μια ερωτική απόρριψη ή μια αποτυχημένη σχέση. Άραγε πόσα παιδιά αισθάνονται ότι αυτό είναι το τέλος του κόσμου; Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου πιστεύω ότι τα παιδιά ταυτίζονται με τις αντιδράσεις της Δήμητρας αλλά φτάνοντας στο τέλος, θα συνειδητοποιήσουν ότι «κάθε εμπόδιο είναι για καλό»!
Πώς καταφέρατε να αποδώσετε τον παιδικό έρωτα με ρεαλισμό και τρυφερότητα, χωρίς να το παρακάνετε ή να το εξιδανικεύσετε;
Δεν ήθελα να δώσω λανθασμένα μηνύματα στους εφήβους όσον αφορά αυτό το θέμα, ούτε να το γελοιοποιήσω ή να το εξιδανικεύσω. Είναι πολύ λεπτή η γραμμή, πραγματικά. Ίσως με βοήθησε το γεγονός ότι στη ζωή μου έχω οδηγό τη φράση «μέτρον άριστον». Ο παιδικός έρωτας έπρεπε να παρουσιαστεί με ρομαντισμό, τρυφερότητα, αθωότητα και ειλικρίνεια.
Η αγάπη και η φιλία συχνά συνυπάρχουν στην παιδική ηλικία. Πώς καταφέρατε να διαχωρίσετε και να εξερευνήσετε αυτές τις δύο πτυχές της σχέσης στον παιδικό έρωτα;
Νομίζω ότι σε αυτό με βοήθησε ένα δικό μου βίωμα καθώς στην εφηβεία μου είχα την κολλητή μου αλλά και τον κολλητό μου, τον οποίο έβλεπα μόνο ως φίλο, δεν μπορούσα να τον δω διαφορετικά. Σε άλλες περιπτώσεις όμως, όντως δύο παιδιά μπορεί να είναι φίλοι και στην πορεία να ανακαλύψουν ότι υπάρχει κάτι ακόμη που τους φέρνει κοντά. Στην περίπτωση της Δήμητρας, η οποία είναι λίγο διαφορετική από τη δική μου, ο Αλέξανδρος, προσπαθεί να της δείξει ότι την αγαπά για αυτό που είναι, την συμπαθεί γιατί είναι ο εαυτός της, αλλά ταυτόχρονα έχει και ερωτικό ενδιαφέρον προς το πρόσωπό της. Και η αγάπη αυτή είναι ειλικρινής διότι παρά τις απορρίψεις της Δήμητρας, ο Αλέξανδρος στέκεται βράχος δίπλα της στις δύσκολες και στις όμορφες στιγμές.
