«Κωδικό όνομα Ιαπετός» η συνέντευξη του Αντώνη Καρά

«Κωδικό όνομα Ιαπετός» είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος του Αντώνη Καρά που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πνοή», που αναφέρεται στην σκληρότητα των ανθρώπων, την απόγνωση και την εξιλέωση.

2016, Ειδομένη. Άνθρωποι εκπατρισμένοι, εγκλωβίζονται στην Ελλάδα και τους υψώνονται φράχτες. Γιατί κάνατε την εικόνα αυτή βιβλίο;

Επειδή ποτέ δεν μπόρεσα να βρω καμία πειστική και λογική εξήγηση για όλο αυτό που συνέβη τότε και που συνεχίζει να συμβαίνει και τώρα (αν και σε μικρότερη ένταση). Δεν το χωρούσε ο νους μου να βλέπω ανθρώπους να τρέχουν να σωθούν και να φύγουν από τις πατρίδες τους όχι επειδή ήταν επιλογή τους ή επειδή έκαναν κάτι λάθος, αλλά επειδή γεννήθηκαν στο λάθος σημείο του πλανήτη. Και δεν το χωρούσε ο νους μου άλλοι άνθρωποι οι οποίοι ήταν σε καλύτερη κατάσταση από εκείνους όχι επειδή έκαναν κάτι καλύτερο, αλλά απλά επειδή έτυχε να γεννηθούν στο σωστό σημείο του πλανήτη, να τους υψώνουν φράχτες για να τους εμποδίσουν. Όλο αυτό μου δημιούργησε μια εσωτερική ανησυχία έως και οργή, που τελικά βρήκε την έκφρασή της μέσω αυτού του μυθιστορήματος.
Οι ήρωες διέπονται από αντιθέσεις που ορίζουν τις πράξεις τους. Ποιος είναι ο αγαπημένος σου ήρωας;
Δεν είναι εύκολο να διαλέξω καθώς ο κάθε χαρακτήρας μέσα από τις αντιθέσεις του και τις εσωτερικές συγκρούσεις του με ανάγκασε κάποιες φορές και εμένα να κάνω λίγο στην άκρη και να πραγματοποιήσω τη δική μου ενδοσκόπηση. Αν όμως θα έπρεπε να διαλέξω ένα χαρακτήρα, θα διάλεγα τη Δανάη επειδή οικειοθελώς παραιτήθηκε από μία άνετη ζωή για να υπηρετήσει ένα ανώτερο ιδανικό. Δεν είναι εύκολο να το κάνεις αυτό, όχι όταν έχεις στα χέρια σου μια άλλη πιο ξεκούραστη εναλλακτική.

Όταν διάβαζα το «Κωδικό όνομα Ιαπετός» δεν μπόρεσα να το κατατάξω αποκλειστικά σε μια κατηγορία. Έχω δίκιο; Εσείς σε ποια κατηγορία πιστεύετε ότι ανήκει;
Συμφωνώ μαζί σας. Οι πιο πολλοί το χαρακτηρίζουν ως αστυνομικό, ή ως βιβλίο δράσης, όμως εγώ πιστεύω πως ούτε το ένα είναι ούτε το άλλο. Δεν λύνεται κάποιο φοβερό μυστήριο καθώς κυλάει το μυθιστόρημα (στην πραγματικότητα τα όποια μυστήρια λύνονται πολύ γρήγορα, στο 1/3 περίπου του βιβλίου), ενώ και οι σκηνές δράσης είναι περιορισμένες για βιβλίο του είδους. Για μένα είναι ένα καθαρά κοινωνικό μυθιστόρημα στο οποίο τυγχάνει να πρωταγωνιστούν αστυνομικοί και δολοφόνοι…. Όσο οξύμωρο και αν ακούγεται αυτό!
Καταφέρνετε με μεγάλη επιτυχία να στήσετε χαρακτήρες. Πόσο δύσκολο είναι αυτό;
Σας ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια! Δεν ξέρω αν είναι δύσκολο, σίγουρα είναι διασκεδαστικό και η όλη διαδικασία έχει όμορφες προκλήσεις. Για κάθε χαρακτήρα αναπτύσσω ένα ολόκληρο βιογραφικό, με λεπτομέρειες που πολλές φορές δεν περνάνε μέσα στην ιστορία και δεν φτάνουν στον τελικό αναγνώστη. Αυτό με βοηθά να μπω στο πετσί του κάθε χαρακτήρα, και προσπαθώ να βάλω και τον εαυτό μου στη θέση του και να δω πως θα αντιδρούσα αν είχα να αντιμετωπίσω τις προκλήσεις του. Είναι το αγαπημένο μου κομμάτι στη γραφή και είναι πολύ πιο πάνω και από την ίδια την ιστορία.
Στο έργο σας θίγετε σύγχρονα προβλήματα αλλά χωρίς μιζέρια. Πώς βλέπετε την κοινωνία μας σήμερα;
Είναι μια κοινωνία σε μεταίχμιο. Εδώ και μια δεκαετία σερνόμαστε σε μια κρίση που πλέον αποτελεί τη νέα κανονικότητα χωρίς πραγματικά ορατό φως στο βάθος του τούνελ. Οι σημερινές γενιές ελλήνων έχουν μια τεράστια διαφορά σε σχέση με το παρελθόν. Δεν μπορούν να ποντάρουν πως η επόμενη ημέρα που θα ζήσουν θα είναι καλύτερη από τη σημερινή και από τη χθεσινή. Αυτό δημιουργεί φοβερές εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις και νευρώσεις. Δεν μπορώ να πω πως είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος, καθώς από όλη αυτή την εμπειρία που ζούμε νιώθω πως αρνούμαστε σθεναρά να κάνουμε τη δική μας αυτοκριτική για όσα μας συμβαίνουν. Σίγουρα η επόμενη ημέρα αυτής της κοινωνίας θα είναι τελείως διαφορετική από την τωρινή και ακόμα περισσότερο από τη χθεσινή. Οφείλω να ελπίζω πως θα είναι και καλύτερη.
Ο έρωτας τι ρόλο παίζει στη ζωή σας; Στο βιβλίο ο έρωτας είναι η κινητήριος δύναμη και μπαίνει στο βάθρο που του αξίζει. Στη δική σας ζωή;
Ο έρωτας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή μου, όπως και στη ζωή των περισσότερων ανθρώπων. Με βοηθά να ατενίζω το μέλλον με ηρεμία και αισιοδοξία. Το σημαντικότερο, με βοηθά να παραμερίζω τον εαυτό μου και να βάζω στο επίκεντρο της ζωής μου έναν άλλον άνθρωπο.
Ιαπετός ήταν ένας Τιτάνας που εκδιώχθηκε από το Δία. Σχεδόν το είχα ξεχάσει το όνομα όταν το είδα στον τίτλο του βιβλίου σας. «Κωδικό όνομα Ιαπετός» ποιος είναι ο νονός του βιβλίου; Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο;
Η επιλογή ήταν δική μου και ήταν ένας έμμεσος φόρος τιμής στον αγαπημένο μου μυθολογικό ήρωα, τον Προμηθέα. Ο Ιαπετός ήταν ο πατέρας του και ο Προμηθέας ήταν ένας πολύ σημαντικός τιτάνας για τον άνθρωπο καθώς πάντα ήταν υπέρ του και εναντίον των θεών. Φρόντισε με δόλο να εξασφαλίσει πως από τα μέρη των ζώων που θυσιάζονταν οι άνθρωποι θα κρατούσαν τα φαγώσιμα, ενώ τους χάρισε και τη φωτιά, ενέργεια για την οποία τιμωρήθηκε πολύ σκληρά από τον Δία. Με κάποιον τρόπο λοιπόν ήθελα να συνδέσω όλο αυτό τον μύθο με μία ιστορία μου. Μετά έμαθα και για τις θεωρίες που κυκλοφορούν για την Ιαπετική φυλή, θεωρίες που κολλούσαν τέλεια με κάποιους από τους χαρακτήρες του βιβλίου μου, το ένα συνδέθηκε με το άλλο και καταλήξαμε το βιβλίο καθώς και ο κύριος χαρακτήρας να πάρουν το όνομα του Ιαπετού.
Πόσο βασικό κομμάτι είναι ο τίτλος για να πουλήσει ένα βιβλίο;
Είναι σημαντικό στοιχείο, καθώς αποτελεί την πρώτη επαφή του αναγνώστη με το κύριο σώμα του κειμένου. Δεν είναι απαραίτητο να είναι ένας εντυπωσιακός τίτλος, καλό όμως είναι να προϊδεάζει για το περιεχόμενο του βιβλίου.

Ταυτίζεστε με κάποιον ήρωα ή όλοι είναι ξένοι με σας;
Είναι όλοι ξένοι άνθρωποι και χαρακτήρες προς εμένα. Σε αυτό το βιβλίο δεν υπάρχει ούτε ένα τόσο δα αυτοβιογραφικό στοιχείο. Πρόκειται για χαρακτήρες που δημιουργήθηκαν και έδρασαν τελείως ανεξάρτητα από τον συγγραφέα. Αυτό από μόνο του έκανε ιδιαίτερα σημαντική τη διαδικασία της γραφής για εμένα. Τώρα, αν με κάποιους από τους χαρακτήρες μπορεί να έχω παρόμοιες απόψεις, αυτό δεν αρκεί για να ταυτιστώ με κάποιον. Και στην πραγματική ζωή τυγχάνει να γνωρίζω ανθρώπους που έχουν παρόμοιες απόψεις με τις δικές μου χωρίς να ταυτίζονται οι ζωές μας ή χωρίς τελικά να κάνουμε ιδιαίτερη παρέα.
Πείτε μας δυο λόγια για την καθημερινότητα του Αντώνη Καρά.

Είναι μια πολύ τυπική, απλή καθημερινότητα ενός Αθηναίου που εργάζεται αρκετές ώρες με πολύ λίγο ελεύθερο χρόνο για τους ανθρώπους που αγαπά και για τις δραστηριότητες που τον γεμίζουν. Στην πραγματικότητα, είναι μια τελείως βαρετή καθημερινότητα. Οι ήρωές μου έχουν πολύ πιο ενδιαφέρουσα ζωή οπότε δεν θέλω να ταλαιπωρήσω τον αναγνώστη σας με κοινότυπες λεπτομέρειες. Ας διαβάσει το «Κωδικό Όνομα Ιαπετός» καλύτερα, εκεί θα βρει πιο ενδιαφέρουσες εικόνες!
Πειρασμοί και δαίμονες καθημερινά στη ζωή μας. Ποια είναι η ασπίδα μας αν έχουμε κάποια;
Αν οι πειρασμοί και οι δαίμονες μας ωθούν σε μια δημιουργική αντιμετώπιση της ζωής δεν είναι ανάγκη να έχουμε καμία ασπίδα. Πρέπει να παραδοθούμε ανεπιφύλακτα σε αυτούς. Αν όμως μιλάμε για πειρασμούς και δαίμονες που οδηγούν στην καταστροφή ή την αυτοκαταστροφή, τότε η καλύτερη ασπίδα είναι η δημιουργία! Από το να φυτέψουμε ένα λουλούδι μέχρι το να γράψουμε ένα διήγημα. Οτιδήποτε εκφράζει τον καθένα!
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
Στην παρούσα φάση δουλεύω κάποια κείμενα από το παρελθόν. Μικρές ιστορίες, μια νουβέλα, τέτοια πράγματα. Δεν έχω άμεσα σχέδια για ένα νέο μυθιστόρημα. Νιώθω περισσότερο την ανάγκη να ζήσω την περιπέτεια του ταξιδιού της έκδοσης του «Κωδικό Όνομα Ιαπετός» παρά να μπω στη διαδικασία να αρχίσω να γράφω κάποιο μεγάλο κείμενο. Άλλωστε, δεν νιώθω πως έχω αλλάξει αρκετά σαν άνθρωπος για να με αναγκάσω να αφοσιωθώ σε μια μεγάλη ιστορία. Επικεντρώνομαι λοιπόν σε πράγματα που έχω ήδη δουλέψει, ή έχω κρατήσει σημειώσεις και αφοσιώνομαι στη φροντίδα του «Ιαπετού». Δεν υπάρχει βιασύνη για τίποτα άλλο!
Βασιλική Ευαγγέλου Παπαθανασίου