Γιατί τα περισσότερα παιδιά «τραυλίζουν» στην προσχολική ηλικία;
Η ραγδαία εξέλιξη του λόγου και της ομιλίας ενός παιδιού ξεκινά στην ηλικία των 2-3 ετών κατά την οποία το παιδί μεταβαίνει από το στάδιο της χρήσης φράσεων των δυο λέξεων στη χρήση πολύπλοκων προτάσεων. Οι προσπάθειες του παιδιού να μάθει να μιλά και η αναμενόμενη ψυχολογική ένταση που συνοδεύουν τη φυσιολογική ανάπτυξη λόγου και ομιλίας μπορεί να είναι οι άμεσοι λόγοι που πυροδοτούν την εμφάνιση των σύντομων επαναλήψεων συλλαβών ή ήχων (π.χ. πα-πα-πάνω), των δισταγμών (π.χ. π……άνω) και την επιμήκυνση ήχων (θθθθθέλω).
Τα περισσότερα παιδιά λοιπόν στην ηλικία των 2 – 6 ετών εμφανίζουν δυσρυθμίες (συμπτώματα τραυλισμού), αυτό όμως μπορεί να θεωρηθεί ως μια περίοδος ΄΄φυσιολογικού΄΄ ή εξελικτικού τραυλισμού όπου οι απαιτήσεις του παιδιού για ευφράδεια λόγου δεν ταυτίζονται με τις δυνατότητές του. Επομένως αυτές οι φυσιολογικές δυρυθμίες (επανάληψη συλλαβών ή ήχων, δισταγμοί και επιμηκύνσεις ήχων) αποτελόυν μια εξελικτική φάση στη ανάπτυξη του λόγου και διαφέρουν σημαντικά από τον τραυλισμό τόσο σε συχνότητα εμφάνισης όσο και στον τρόπο που παράγονται αλλά και με την απουσία αρνητικών συναισθημάτων και δευτερευουσών συμπεριφορών . Στην περίπτωση των φυσιολογικών δυσρυθμιών τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους χωρίς θεραπευτική παρέμβαση και συνήθως κρατάνε λιγότερο από 3 μήνες.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, όπου τα συμπτώματα κρατάνε περισσότερο από 6 μήνες και αντί να υποχωρούν γίνονται επίμονα υποδεικνύοντας ότι πρόκειται για κάτι περισσότερο από μια εξελικτική φάση στην ανάπτυξη του λόγου. Επομένως, ένα ποσοστό παιδιών που παρουσιάζουν φυσιολογικές δυσρυθμίες, θα περάσουν με την πάροδο του χρόνου στον αρχικό επίμονο τραυλισμό. Η εξέλιξη αυτή για κάποια παιδιά θα είναι αργή και διαδοχική, για κάποια άλλα όμως θα είναι σύντομη και ξαφνική.
Με άλλα λόγια, όταν ένα παιδί περάσει σε αυτό το στάδιο και αυτό διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα οι πιθανότητα πλήρους ανάρρωσης μειώνονται αισθητά.
Σε αυτό το στάδιο οι περίοδοι τραυλισμού είναι συχνότερες και σε πολλά παιδιά δεν υπάρχουν καν μεγάλες περίοδοι ευχέρειας.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που πιθανόν να συμβάλλουν στην έναρξη του αρχικού επίμονου τραυλισμού;
Σημαντικό ρόλο παίζουν οι εγγενείς και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Εκτός από τη γενετική προδιάθεση και τις περιβαλλοντικές πιέσεις (τις απαιτήσεις δηλαδή που θέτει το περιβάλλον του παιδιού σε σχέση με τις ικανότητές του) είναι και η συνειδητοποίηση της δυσκολίας από το ίδιο το παιδί. Αυτή η συνειδητοποίηση, λόγω της αυξημένης σοβαρότητας των συμπτωμάτων ή/και της διάρκειας αυτών, θα οδηγήσει στην ανάπτυξη δευτερευουσών συμπεριφορών και σε ορισμένες περιπτώσεις και αρνητικών συναισθημάτων.
Συμπτώματα τραυλισμού
• Τριπλή τουλάχιστον επανάληψη ήχων, συλλαβών μιας λέξης (κ-κ-κ-κότα, πα-πα-πα-πάνω)
• Επιμηκύνσεις ήχων σε λέξεις άνω του όπως δευτερολέπτου (θθθθθθθθθθθθέλω)
• Επανάληψη μονοσύλλαβων λέξεων (τον-τον-τον βλέπω, και-και-και…)
• Μπλοκαρίσματα (π………….άνω)
• Παρεμβολές ( ‘ααα….’, ‘εεε…..’)
• Αναθεωρήσεις (σήμερα το βββ… (βράδυ) νύχτα)
Δευτερεύουσες συμπεριφορές και συναισθήματα
• Στιγμιαίο κλείσιμο ματιών
• Κούνημα χεριών ή όπως κεφαλής
• Σούφρωμα χειλιών
• Σφίξιμο των μυών του λαιμού
• Περιφράσεις (αντικαταστάσεις λέξεων για την αποφυγή προβληματικών λέξεων)
Μετά την εκδήλωση του τραυλισμού δημιουργούνται δυσάρεστα συναισθήματα και πεποιθήσεις όπως:
• Αποτυχία
• Αμηχανία
• Φοβίες
• Απογοήτευση
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Ποια είναι όμως τα αίτια του τραυλισμού;
Ένα από τα πρώτα ή πιο συχνά ερωτήματα που θα θέσει ο γονέας στον κλινικό είναι «Γιατί τραυλίζει το παιδί μου;» Η απάντηση όμως δεν είναι απλή ούτε εύκολη. Τα αίτια του τραυλισμού παραμένουν παγκοσμίως άγνωστα. Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποια είναι η αιτία αυτού του φαινομένου αλλά ούτε και το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά. Το σίγουρο είναι ότι ο τραυλισμός δεν οφείλεται σε έναν μόνο παράγοντα. Για την εμφάνιση του είναι απαραίτητη η ύπαρξη πολλών παραγόντων. Οι πιο γνωστοί παράγοντες που εμπλέκονται στην εμφάνιση του τραυλισμού είναι:
1. Γενετικοί – Κληρονομικοί παράγοντες
2. Νευρογενείς Παράγοντες
3. Περιβαλλοντικοί Παράγοντες
4. Συνδυασμός Παραγόντων
Η έγκαιρη παρέμβαση αποτρέπει την ανάπτυξη μόνιμων συνηθειών που επηρεάζουν την κοινωνική, ακαδημαϊκή και την μετέπειτα επαγγελματική επιτυχία. Όταν τα παιδιά παραπέμπονται εγκαίρως σε λογοθεραπευτή η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική, ακόμα και σε περιπτώσεις σοβαρού τραυλισμού.
Προτείνουμε στους γονείς …
-Να ακούνε το παιδί τους προσεκτικά όταν μιλά.
-Να του μιλούν οι ίδιοι με αργό ρυθμό και με συχνές παύσεις.
-Να του δίνουν το χρόνο που χρειάζεται για να εκφραστεί, χωρίς να το διακόπτουν και χωρίς να το διορθώνουν.
-Να εντοπίσουν τις περιπτώσεις στις οποίες μιλά καλύτερα και να γίνεται προσπάθεια να επαναλαμβάνεται αυτό, ώστε να το ενθαρρύνουν.
-Να απευθύνονται άμεσα σε ειδικό για βοήθεια μόλις διαπιστώσουν ότι το παιδί παρουσιάζει στοιχεία τραυλισμού. Ο χρόνος είναι πολύτιμος.
-Να συνειδητοποιήσουν ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επιδρούν σημαντικά στην ομιλία του παιδιού.
Οι γονείς δεν πρέπει ….
-Να χρησιμοποιούν εκφράσεις του τύπου « ηρέμησε», «σκέψου προτού μιλήσεις» ή «μίλα πιο αργά»κ.λπ.
-Να τονίζουν τον τρόπο που μιλάει το παιδί.
-Να το διακόπτουν, όταν μιλάει.
-Να συμπληρώνουν τις προτάσεις του, να το κριτικάρουν ή αν το εκθέτουν σε δύσκολες καταστάσεις.
Τα περισσότερα παιδιά λοιπόν στην ηλικία των 2 – 6 ετών εμφανίζουν δυσρυθμίες (συμπτώματα τραυλισμού), αυτό όμως μπορεί να θεωρηθεί ως μια περίοδος ΄΄φυσιολογικού΄΄ ή εξελικτικού τραυλισμού όπου οι απαιτήσεις του παιδιού για ευφράδεια λόγου δεν ταυτίζονται με τις δυνατότητές του. Επομένως αυτές οι φυσιολογικές δυρυθμίες (επανάληψη συλλαβών ή ήχων, δισταγμοί και επιμηκύνσεις ήχων) αποτελόυν μια εξελικτική φάση στη ανάπτυξη του λόγου και διαφέρουν σημαντικά από τον τραυλισμό τόσο σε συχνότητα εμφάνισης όσο και στον τρόπο που παράγονται αλλά και με την απουσία αρνητικών συναισθημάτων και δευτερευουσών συμπεριφορών . Στην περίπτωση των φυσιολογικών δυσρυθμιών τα συμπτώματα υποχωρούν από μόνα τους χωρίς θεραπευτική παρέμβαση και συνήθως κρατάνε λιγότερο από 3 μήνες.
Υπάρχουν όμως περιπτώσεις, όπου τα συμπτώματα κρατάνε περισσότερο από 6 μήνες και αντί να υποχωρούν γίνονται επίμονα υποδεικνύοντας ότι πρόκειται για κάτι περισσότερο από μια εξελικτική φάση στην ανάπτυξη του λόγου. Επομένως, ένα ποσοστό παιδιών που παρουσιάζουν φυσιολογικές δυσρυθμίες, θα περάσουν με την πάροδο του χρόνου στον αρχικό επίμονο τραυλισμό. Η εξέλιξη αυτή για κάποια παιδιά θα είναι αργή και διαδοχική, για κάποια άλλα όμως θα είναι σύντομη και ξαφνική.
Με άλλα λόγια, όταν ένα παιδί περάσει σε αυτό το στάδιο και αυτό διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα οι πιθανότητα πλήρους ανάρρωσης μειώνονται αισθητά.
Σε αυτό το στάδιο οι περίοδοι τραυλισμού είναι συχνότερες και σε πολλά παιδιά δεν υπάρχουν καν μεγάλες περίοδοι ευχέρειας.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που πιθανόν να συμβάλλουν στην έναρξη του αρχικού επίμονου τραυλισμού;
Σημαντικό ρόλο παίζουν οι εγγενείς και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Εκτός από τη γενετική προδιάθεση και τις περιβαλλοντικές πιέσεις (τις απαιτήσεις δηλαδή που θέτει το περιβάλλον του παιδιού σε σχέση με τις ικανότητές του) είναι και η συνειδητοποίηση της δυσκολίας από το ίδιο το παιδί. Αυτή η συνειδητοποίηση, λόγω της αυξημένης σοβαρότητας των συμπτωμάτων ή/και της διάρκειας αυτών, θα οδηγήσει στην ανάπτυξη δευτερευουσών συμπεριφορών και σε ορισμένες περιπτώσεις και αρνητικών συναισθημάτων.
Συμπτώματα τραυλισμού
• Τριπλή τουλάχιστον επανάληψη ήχων, συλλαβών μιας λέξης (κ-κ-κ-κότα, πα-πα-πα-πάνω)
• Επιμηκύνσεις ήχων σε λέξεις άνω του όπως δευτερολέπτου (θθθθθθθθθθθθέλω)
• Επανάληψη μονοσύλλαβων λέξεων (τον-τον-τον βλέπω, και-και-και…)
• Μπλοκαρίσματα (π………….άνω)
• Παρεμβολές ( ‘ααα….’, ‘εεε…..’)
• Αναθεωρήσεις (σήμερα το βββ… (βράδυ) νύχτα)
Δευτερεύουσες συμπεριφορές και συναισθήματα
• Στιγμιαίο κλείσιμο ματιών
• Κούνημα χεριών ή όπως κεφαλής
• Σούφρωμα χειλιών
• Σφίξιμο των μυών του λαιμού
• Περιφράσεις (αντικαταστάσεις λέξεων για την αποφυγή προβληματικών λέξεων)
Μετά την εκδήλωση του τραυλισμού δημιουργούνται δυσάρεστα συναισθήματα και πεποιθήσεις όπως:
• Αποτυχία
• Αμηχανία
• Φοβίες
• Απογοήτευση
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Ποια είναι όμως τα αίτια του τραυλισμού;
Ένα από τα πρώτα ή πιο συχνά ερωτήματα που θα θέσει ο γονέας στον κλινικό είναι «Γιατί τραυλίζει το παιδί μου;» Η απάντηση όμως δεν είναι απλή ούτε εύκολη. Τα αίτια του τραυλισμού παραμένουν παγκοσμίως άγνωστα. Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποια είναι η αιτία αυτού του φαινομένου αλλά ούτε και το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά. Το σίγουρο είναι ότι ο τραυλισμός δεν οφείλεται σε έναν μόνο παράγοντα. Για την εμφάνιση του είναι απαραίτητη η ύπαρξη πολλών παραγόντων. Οι πιο γνωστοί παράγοντες που εμπλέκονται στην εμφάνιση του τραυλισμού είναι:
1. Γενετικοί – Κληρονομικοί παράγοντες
2. Νευρογενείς Παράγοντες
3. Περιβαλλοντικοί Παράγοντες
4. Συνδυασμός Παραγόντων
Η έγκαιρη παρέμβαση αποτρέπει την ανάπτυξη μόνιμων συνηθειών που επηρεάζουν την κοινωνική, ακαδημαϊκή και την μετέπειτα επαγγελματική επιτυχία. Όταν τα παιδιά παραπέμπονται εγκαίρως σε λογοθεραπευτή η θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική, ακόμα και σε περιπτώσεις σοβαρού τραυλισμού.
Προτείνουμε στους γονείς …
-Να ακούνε το παιδί τους προσεκτικά όταν μιλά.
-Να του μιλούν οι ίδιοι με αργό ρυθμό και με συχνές παύσεις.
-Να του δίνουν το χρόνο που χρειάζεται για να εκφραστεί, χωρίς να το διακόπτουν και χωρίς να το διορθώνουν.
-Να εντοπίσουν τις περιπτώσεις στις οποίες μιλά καλύτερα και να γίνεται προσπάθεια να επαναλαμβάνεται αυτό, ώστε να το ενθαρρύνουν.
-Να απευθύνονται άμεσα σε ειδικό για βοήθεια μόλις διαπιστώσουν ότι το παιδί παρουσιάζει στοιχεία τραυλισμού. Ο χρόνος είναι πολύτιμος.
-Να συνειδητοποιήσουν ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επιδρούν σημαντικά στην ομιλία του παιδιού.
Οι γονείς δεν πρέπει ….
-Να χρησιμοποιούν εκφράσεις του τύπου « ηρέμησε», «σκέψου προτού μιλήσεις» ή «μίλα πιο αργά»κ.λπ.
-Να τονίζουν τον τρόπο που μιλάει το παιδί.
-Να το διακόπτουν, όταν μιλάει.
-Να συμπληρώνουν τις προτάσεις του, να το κριτικάρουν ή αν το εκθέτουν σε δύσκολες καταστάσεις.
Γράφει η
Κωσταγιάννη Κωνσταντίνα
Λογοθεραπεύτρια
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε το www.legma.gr
nutrime
